Ontleed die bekostigbaarheid van SA se residensiële eiendomsmark
Suid-Afrikaners gaan voort om hul rieme styf te trek namate die druk van stygende rentekoerse, inflasie en ander wisselende ekonomiese faktore huishoudings se inkomste onder druk plaas.
Dit plaas die bekostigbaarheid van nasionale residensiële eiendom onder die soeklig.
Alhoewel (in nominale terme) nasionale huisprysinflasie positief bly (+1,9% in September 2022), is die nasionale gemiddelde koopprys onder eerstekeerhuiskopers af. Die prys van eiendomme wat deur hierdie demografiese eiendom gekoop is, het in September 2022 ’n derde agtereenvolgende daling geregistreer (met 3,5%), wat eerstekeerhuiskopers se sensitiwiteit vir rentekoersverhogings weerspieël.
Uiteensetting van die mees en minste bekostigbare streke in SA
Huisprysinflasie per streek vir die jaar tot 30 September 2022 word soos volg opgedeel:
- Suid- en Oos-Gauteng: +7.3%
- Oos-Kaap: +5,7%
- Noord- en Wes-Gauteng: +1,8%
- KwaZulu Natal: +1,4%
- Wes-Kaap: -2.1%
Dit is interessant dat eiendomme in die Suid- en Oos-Rand in Gauteng steeds ’n sterk groei in pryse registreer, ten spyte daarvan dat dié streek se gemiddelde huiskoopprys die laagste is op R1 183 032. Die Wes-Kaap, aan die ander kant, het die hoogste gemiddelde koopprys in die land, maar dit is die enigste groot streek wat huisprysdeflasie rapporteer.
Ná ’n hoogtepunt in Maart 2022 op R2,05 miljoen, het die gemiddelde koopprys van eiendomme wat in die Wes-Kaap gekoop is in September tot R1,66 miljoen gedaal—met kooppryse vir die jaar tot 30 September 2022 wat ’n daling van 2,1% geregistreer het vergeleke met die dieselfde tydperk verlede jaar.
In Gauteng-Noord en -Wes is die gemiddelde koopprys van eiendomme wat vanjaar gekoop is (tot 30 September 2022) vasgepen op R1 551 273, terwyl dit in die Oos-Kaap en KwaZulu Natal op onderskeidelik R1 490 898 en R1 337 229 staan.
Ontleed die prys-tot-inkomste-verhouding in SA
Om eiendomspryse in isolasie te ondersoek, onthul net een kant van die storie, want die prys van ’n huis is nie dieselfde as die relatiewe bekostigbaarheid van ’n huis nie. Een manier om die bekostigbaarheid van huise te meet, is om na die prys-tot-inkomste-verhouding te kyk.
Hier word die nominale huisprys gedeel deur die nominale besteebare inkomste per kop. Dit beteken dat huise in ’n spesifieke streek duurder kan wees, maar inkomste kan ook hoër wees—wat dus die huise in daardie streek meer bekostigbaar maak.
In die Wes-Kaap, byvoorbeeld, toon die gemiddelde koopprys van eiendomme wat van Januarie tot September 2022 aangekoop is, vergeleke met dieselfde tydperk in 2019, ’n styging van 6,1%.
Die gemiddelde bruto inkomste van aansoekers het egter oor dieselfde tydperk met 17,5% toegeneem–wat daarop dui dat die huise wat vanjaar gekoop is, gemiddeld byna 10% meer bekostigbaar is as dié wat gedurende dieselfde tydperk in 2019 gekoop is.
Bekostigbaarheid het ook marginaal verbeter in die Gauteng-Noord en -Wes-streek, aangesien die gemiddelde inkomste van huisleningsaansoekers teen ’n effens vinniger pas as dié van die gemiddelde koopprys toeneem.
Dieselfde kan egter nie gesê word vir huise in die Oos-Kaap (waar huispryse van huise wat gekoop is gedurende die jaar tot 30 September 2022 met 18,5% gestyg het, vergeleke met dieselfde tydperk in 2019) en veral in Gauteng Suid- en Oos-Rand (volgens ‘n huisprysstyging van 21,7%).
In beide hierdie streke het hierdie styging in gekoopte huispryse die groei in gemiddelde bruto inkomste verbygesteek, wat gelei het tot ’n relatiewe agteruitgang in bekostigbaarheid in hierdie huismarkte.
Bekostigbaarheid onder eerstekeerhuiskopers per streek
Gauteng is die tuiste van die grootste persentasie (20,3%) van potensiële eerstekeerhuiskopers (meestal jong volwassenes tussen 30 en 39 jaar), terwyl die Oos-Kaap die laagste het. Regoor die streke, maar veral in die kusprovinsies, het die gemiddelde eerstekeerhuiskopers se koopprys afgeneem.
Interessant genoeg, Gauteng-Suid en Oos—waar eerstekeerkopers meer as die helfte van die aansoeke wat ontvang is uitmaak—het die laagste gemiddelde koopprys jaar tot nog toe geregistreer. Dit maak dit die tweede mees bekostigbare streek vir huiskopers, ondanks ’n effense agteruitgang in bekostigbaarheid.
Gevolgtrekking en vooruitsig
In die algemeen, ten spyte van wisselende vlakke van bekostigbaarheid regoor die land, bly die mark stabiel–en daar is steeds transaksies te kry vir diegene wat wil munt slaan uit ’n ruim uitleenomgewing en wil rondkyk deur ’n huisleningsvergelykingsdiens te gebruik.
Namate rentekoerse in 2023 begin stabiliseer, verwag ons dat aktiwiteit in die mark sal verbeter, veral onder eerstekeerhuiskopers.
OORSPRONKLIKE ENGELSE ARTIKEL GESKRYF DEUR RHYS DYER
Rhys Dyer is die hoof uitvoerende beampte van ooba Group.
Hierdie is ‘n algemene inligtingstuk en moet gevolglik nie as regs- of ander professionele advies benut word nie. Geen aanspreeklikheid kan aanvaar word vir enige foute of weglatings of enige skade of verlies wat volg uit die gebruik van enige inligting hierin vervat nie. Kontak altyd u regsadviseur vir spesifieke en toegepaste advies.